چوب های مهندسی شده و کاربرد آنها
چوب مهندسی شده محصولی شبیه به چوب طبیعی است. در ساخت این دسته از چوب‌ها از رشته‌ها، الیاف چوب، خاک اره و مواد شیمیایی گوناگون استفاده می‌شود. محصول ساخته شده را می‌توان مانند چوب برید و اره کرد. چوب‌های مهندسی شده طوری طراحی شده‌اند که محکم، بادوام و نسبتا ضد رطوبت هستند. در ساخت این دسته از چوب‌ها اغلب از چسب‌های ضد‌آب استفاده می‌شود. این دسته از چوب‌ها را با نام کامپوزیت نیز می‌شناسند. در ادامه به بیان ویژگی‌های این چوب‌ها می‌پردازیم.
ویژگی‌های چوب مهندسی شده
این محصول پایدارتر و مقرون به صرفه‌تر از چوب‌های طبیعی است.
محکم است و به گونه‌ای طراحی شده که تحملِ فشار و وزن بالا را دارد.
انعطاف پذیر، انحنا پذیر و در انواع و مدل‌های گوناگون در دسترس است.
از نظر ابعادی پایدار است و به راحتی تاب و ترک نمی‌خورد.
مقاوم در برابر آب است، کمتر منقبض می‌شود و در شرایط مرطوب، باد نمی‌کند.
این نوع چوب بادوام و استفاده‌ای آسان دارد.
معایب چوب مهندسی شده
چوب مهندسی شده نیاز به محافظت در برابر آسیب‌های ناشی از رطوبت و فرسایش دارد. بنابراین، گزینه‌ای مناسب برای مبلمان فضای باز نمی‌باشد.
برای ساخت و بهینه سازی چوب مهندسی شده از مواد شیمیایی سمی مانند فرمالدئید و… استفاده می‌شود.
اگرچه چوب مهندسی شده به نگهداری کمتری نسبت به چوب طبیعی نیاز دارد، اما همچنان نیازمند توجه و مراقبت است.
انواع چوب‌های مهندسی‌شده
تخته سهلا
این چوب مهندسی شده از سه ورق چوب، چسب ضد آب و تحت فشار و گرما تولید می‌شود. تخته سهلا، یک محصول همه کاره است و برای طیف گسترده ای از کارهای ساختمانی، طراحی‌های داخلی و خارجی و در دریانوردی کاربرد دارد.
از ویژگی‌های تخته سهلا می‌توان به استحکام بالا آن اشاره کرد. ویژگی دیگر تخته سهلا، مقاومت در برابر ضربه است. تخته سهلا به عنوان یک محصول ساخته شده از چوب، توانایی تحمل بار و فشار اضافی موقت را تا دوبرابر وزنش دارد. این خاصیت در هنگام استفاده به عنوان کفپوش ساختمانی یا قالب بتن بسیارموثر است. ساختار چند لایه تخته سهلا به گونه‌ای است که فشار و بار وارد شده در یک نقطه از سطح را بر روی سطح تخته سهلا توزیع میکند و به طور موثری فشار کششی سطح را کاهش می‌دهد.
مقاومت شیمیایی تخته سهلا دیگر مزیت آن است. تخته سهلا خورده نمی‌شود و در صورت استفاده از مواد نگهدارنده در ساخت آن می‌توان تخته سهلا را در کارهای شیمیایی و ساختمانی به عنوان یک ماده مقرون به صرفه و بادوام استفاده کرد.
تخته خرده‌چوب (نئوپان)
استفاده از تخته خرده چوب یا نئوپان در اوایل قرن بیستم و در طول جنگ جهانی دوم هنگامی که چوب طبیعی با کیفیت به حد کافی در دسترس نبود توسعه یافت. تخته خرده چوب به وسیله‌ی پسماندهای چوبی مانند خاک اره و تراشه‌های چوب که سایزی کمتر از 2 میلی‌متر در هر بعد دارند و با استفاده از یک چسب فرمالدئید و یا فنول فرمالدهید تحت فشار تولید می‌شود. نئوپان سطحی یکنواخت‌‌تر از تخته سهلا دارد و برای اطمینان از دوام آن باید تخته نئوپان را درزگیری و عایق کاری کرد.
تخته خرده‌چوب مزایای مثبت متعددی دارد که آن را به انتخابی مطلوب برای تولید مبلمان تبدیل میکند. مقرون به صرفه بودن، انطباق پذیری، سطح صاف، پایداری و سازگاری با محیط زیست، استحکام و دوام، آن را به ماده ای عالی برای ساخت مبلمان کاربردی و زیبا تبدیل میکند. با استفاده از تخته خرده‌چوب، مصرف‌کنندگان می‌توانند از مبلمان خوش ساخت و مقرون به صرفه لذت ببرند و در عین حال به دلیل پایداری این محصول در جهت حفظ محیط زیست به صنعت نجاری کمک نمایند.
از تخته خرده‌چوب در ساخت کانترها، زیرسازی کفپوش، کابینت آشپزخانه، مبلمان اداری و مسکونی، سقف کاذب، قفسه بندی و پله ها استفاده می‌شود.
تخته بلوک
تخته بلوک یک چوب مهندسی شده است که هسته‌ی آن از قطعات و باریکه‌های موازی نرم‌چوب‌ها با مقطع مستطیلی و با عرض تقریبی 28 میلی‌متر به هم چسبانده شده‌اند. این هسته‌ی مرکزی بین انواع مختلفی از روکش‌ها مانند روکش‌هایی از نوع نرم‌چوب، سخت‌چوب، ام‌دی‌اف نازک یا تخته خرده چوب قرار می‌گیرد. در نهایت محصول تحت فشار بسیار بالایی به هم چسبانده می‌شود.
ساختار تخته بلوک می‌تواند سه لایه باشد که در هر طرف هسته‌ی مرکزی آن به طور مثال یک روکش ام دی اف قرار گرفته است. البته تخته بلوک پنج لایه پایداری بهتر دارد. روکش‌ها به گونه‌ای بر روی هسته‌ی قرار می‌گیرند که گره‌های آن معمولاً به جهتی است که عمود بر گره‌های نوارهای الیاف هسته باشند در نتیجه استحکام ورقه بیشتر می‌شود در تخته بلوک معمولا از درختان فصلی و الوارهای سبک مانند درختان تبریزی و صنوبر که میزان رطوبت آنها معمولاً 12 درصد یا کمتر از انواع دیگر است استفاده می‌شود.
تخته بلوک محصولی شبیه به تخته‌های لمینت است با این تفاوت که در تخته‌های لمینت نوارهای نازک‌تری از چوب در هسته‌ی آن بکار رفته است.
مانند تخته نئوپان، تخته بلوک عمدتاً برای مصارف داخلی استفاده می شود. اما تخته بلوک از ثبات و استحکام ساختاری بالایی برخوردار است و برای تولید درها، قفسه ها، میزها،پارتیشن ها یا میز کار آشپزخانه مناسب است.
تخته بلوک به راحتی اره می شود و پیچ و میخ را به خوبی در خود نگه می‌دارد. اگر روکش‌های هر دو طرف به خوبی با مواد نگهدارنده شیمیایی بهینه شوند، می‌تواند در برابر تاب خوردگی مقاوم باشد و همچنین می‌تواند ضد آب و سازگار با محیط زیست باشد.
تخته ام دی اف (تخته فیبر با تراکم متوسط)
تخته ام دی اف یک محصول کامپوزیت چوبی است که توسط تراشه و خرده چوبِ سخت‌چوب‌ها و نرم‌چوب‌ها و ترکیب با موم و یک چسب رزین مصنوعی مانند رزین‌های اوره فرمالدئید (UF) تحت فشار شدید و دمای بالا به هم چسبانده می‌شوند.
اما همه ام دی اف‌ها یکسان نیستند. آنها با توجه به جنس از نظر بافت، تراکم، رنگ و … متفاوت هستند. این دسته از چوب‌های مهندسی شده سه نوع دارند. تخته فیبر با تراکم کم (low density fiberboard)، تخته فیبر با تراکم متوسط (meduim density fiberboard) و تخته فیبر با تراکم بالا (high density fiberboard). بیشترین نوع مصرف این نوع تخته فیبرها، تخته ام دی اف است.
ورق ام دی اف سطح صاف و بدون گره دارد و به راحتی ماشین‌کاری می‌شود. تخته ام دی اف از تخته سهلا متراکمتر است. دوام و استحکام از ویژگی‌های مهم ام دی اف است. ام‌دی‌اف در کف، دیوار، سقف، کابینت و مبلمان اداری و خانگی کاربرد دارد. اچ دی اف ماده‌ای بادوام و متراکمتر از دو نوع دیگر است. بنابراین، می‌توان آن را به عنوان یک گزینه برای کفپوش و مبلمان استفاده کرد. این محصول در طول زمان کمتر مستعد تاب و یا ترک خوردن است.
الوار لمینت
الوار لمینت به روشی مشابه تخته سهلا ساخته می‌شود. ورق لمینت عمدتاً شامل لایه‌های موازی است که با چسب به هم چسبانده می‌شوند. برای تهیه این نوع الوار ورقه‌های نازک چوب به روش روتاری کات یا دوار برش می‌خورند. با کاهش قطر برش کنده‌های درخت، ورقه‌های کارآمدتری برای ساخت تخته لمینت باکیفیت تولید می‌شود. ماشین تراش‌های دوار با دستگاه‌های محرک جانبی، ورقه کردن کنده‌ها را با قطر بسیار کم (50 میلی‌متر) ممکن می‌سازند.
ورقه‌های چوب را قبل از چسباندن به هم خشک می‌کنند. گاهی اوقات قبل از خشک کردن ورقه‌ها، آنها را با مواد نگهدارنده، اشتعال کاه یا سایر مواد شیمیایی باکیفیت‌تر می‌کنند. این مواد شیمیایی را حتی می‌توان با چسب نیز مخلوط کرد و ورقه‌ها را به هم چسباند.
الوار لمینت را در ساخت تیرچه، سَر در، زیرسازی کفپوش، پوشش کفِ پشت کامیونت، تابلوی راهنما، تیر و خرپا استفاده می‌کنند.
روکش لمینت نسبت به اکثر انواع چوب بادوام تر و سطح یکپارچه‌ای دارد. با توجه به ساختار کامپوزیت آن، کمتر مستعد تاب برداشتن و انقباض است.
تخته او اس بی(OSB) یا تخته تراشه جهت‌دار
تخته تراشه جهت‌دار یک محصول کاربری مهندسی شده است که در آن رشته‌های چوبی نازک به کمک چسب یا رزین ضد آب (معمولاً فنول فرمالدهید) به هم متصل می‌شوند. این محصول به طور گسترده برای پوشش سقف، دیوار و کف در ساخت و سازهای مسکونی و تجاری استفاده می‌شود. پانل‌ها معمولاً از سه لایه رشته ساخته می‌شوند. وجه‌های بیرونی دارای الیاف و رشته‌های بلند‌تری هستند که در جهت طول تخته تراز شده‌اند. اما در لایه داخلی، الیاف یا رشته‌های کوچک‌تر به‌طور تصادفی روی هم قرار می‌گیرند. جهت‌گیری رشته‌های چوب هر لایه درجهات مختلف، ویژگی‌های منحصر به فردی مانند انعطاف‌پذیری، مقاومت هنگام خم شدن و استحکام تخته رابرای آن به ارمغان می‌آورند. کنترل اندازه رشته‌های چوبی هنگام تولید، جهت گیری رشته‌های چوبی و ساختار لایه‌ای تخته تراشه جهت‌دار این محصول را برای کاربری‌های مختلف مناسب میکند.
برای تولید تخته او اس بی، کنده‌های پوست کنده به صورت باریکه‌های چوبی بلند و نازکی (به نام رشته‌های چوبی) بریده می‌شوند. رشته‌های خشک شده، با رزین و موم مخلوط و به شکل تشک‌های ضخیم و محکم فرم می‌گیرند. سپس لایه‌ها تحت حرارت و فشار به پانل‌های بزرگ فشرده تبدیل می‌شوند.
این نوع چوب استحکام بالایی دارد و می‌تواند فشار زیادی را تحمل کند. این چوب‌های ضد آب، مناسب کفپوش هستند. نصبی آسان دارند. به دلیل مقرون به صرفه بودن برای پروژه‌های بازسازی مناسب می باشند.
کلام آخر
به طور کلی امروزه در ساخت مبلمان و سازه‌های چوبی استفاده از چوب‌های مهندسی شده بسیار رایج تر از چوب‌های طبیعی است. این چوب‌ها با استحکام بالا، پایداری بیشتر و خواص فیزیکی متفاوت در پروژه‌های ساختمانی، ساخت مبلمان، پله‌ها، و کف‌پوش‌ها به کار می‌روند. از جمله ویژگی‌های این دسته از چوب‌ها می‌توان به مقاومت بالا در برابر بارهای سنگین، تحمل رطوبت و مقاومت در برابر تغییرات محیطی اشاره کرد. چوب مهندسی شده ممکن است از چوب‌های قدیمی یا غیرقابل استفاده دیگر نیز تهیه شوند. این کار به حفظ جنگل‌ها و محیط زیست کمک میکند.
برای خواندن مقالات دیگر بر روی اتاق خبر کلیک کنید.
